กะเพราศักดิ์สิทธิ์
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Platostoma tridechii Suddee
วงศ์ : LAMIACEAE
ลักษณะลำต้น : ไม้ล้มลุกอายุหลายปี สูงได้ประมาณ 50 ซม. ลำต้นเป็นเหลี่ยม กิ่งมีขนสั้นอ่อนนุ่มปกคลุม
ลักษณะใบ : ใบเดี่ยว ออกเป็นคู่ตรงกันข้ามและสลับตั้งฉาก รูปแถบแกมรูปขอบขนาน หรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน กว้าง 1.5-3.5 ซม. ยาว 0.4-1 ซม. ปลายใบแหลม ขอบใบด้านบนหยักเป็นฟันเลื่อย ขอบใบด้านล่างเรียบ โคนใบรูปลิ่ม หลังใบมีมีขนสากมือปกคลุม ท้องใบมีขนนุ่มปกคลุม โดยมีหนาแน่นตามเส้นแขนงใบ ก้านใบยาว 0.5-2 ซม. และมีขนสั้นหนานุ่ม
ลักษณะดอก : ออกดอกเป็นช่อตั้งตรงทรงฉัตรตามซอกใบใกล้ปลายกิ่งและปลายกิ่ง ยาวได้ถึง 20 ซม. มีดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมากอยู่เป็นวงรอบแกนเป็นชั้นๆละ 6-24 ดอก แต่ละชั้นห่างกันราว 0.7-1.5 มม. โดยมีใบประดับ2ใบ รูปใบหอก ยาว 2.5 ซม. สีชมพูอมม่วง ปลายใบสีชมพูอมเขียว และมีขนปกคลุม ดอกสีชมพูอมม่วง ดอกเป็นรูปหลอดปากเปิด ยาว 2-3.5 มม. ปลายหลอดแยกเป็น4กลีบ กลีบบน3กลีบ รูปไข่แกมรูปสามเหลี่ยม กลีบกลางมีขนาดใหญ่กว่ากลีบข้าง กลีบล่าง1กลีบ รูปไข่ หรือรูปขอบขนานค่อนข้างกลม เกสรตัวผู้2คู่ ยื่นพ้นปากหลอด คู่หน้าผิวเกลี้ยง คู่หลังมีขนบนรยางค์ที่โคน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบดอก ปลายเกสรตัวเมียแยกเป็น2แฉก ไม่เท่ากัน กลีบเลี้ยงเป็นรูประฆัง ยาว 1.5-3 มม. ผิวด้านนอกมีขนปกคลุม ปลายหลอดแยกเป็น2ส่วน ส่วนบนเป็นแฉกยาว 1-1.5 มม. ส่วนล่างยาวโค้งขึ้นปิดปากหลอด โคนหลอดมีเดือยสั้นๆ ก้านดอกยาว 1.5-2 มม. ออกดอกในราวเดือน ต.ค. - ธ.ค.
ลักษณะผล : ออกแยกคล้ายเป็นผลย่อย รูปขอบขนาน ยาว 1 มม. ผิวมีริ้วเล็กๆ เปลือกแข็งและเป็นเมือกเล็กน้อยเมื่อแช่น้ำ ก้านผลยาว 2-4 มม. ออกผลในราวเดือน ต.ค. - ธ.ค.
แหล่งที่พบในไทย : พบขึ้นตามป่าเต็งรังบนภูเขาหินทรายที่มีความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 180 เมตร ปัจจุบันมีรายงานการพบที่เขตรักษาพันธุ์ฯภูวัว จ.หนองคาย เพียงแห่งเดียว
แหล่งกำเนิดและแพร่กระจาย : เป็นพืชถิ่นเดียวของไทยและหายาก
อนึ่งชื่อชนิด tridechii ตั้งเป็นเกียรติแก่ ดร.ศักดิ์สิทธิ์ ตรีเดช ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อประกาศเกียรติคุณคุณูปการที่ท่านได้ทำหน้าที่ปกป้องดูแลทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชาติอย่างเต็มกำลังความสามารถ จวบจนจบชีวิตในขณะที่กำลังปฏิบัติหน้าที่
A new species of Platostoma (Labiatae) from Thailand: http://web3.dnp.go.th/botany/PDF/TFB/TFB38/08_Platostoma.pdf
พรรณไม้ชนิดใหม่ของโลก 4 ชนิด: http://web3.dnp.go.th/botany/Herbarium/news/4Newspecies.html
