Saturday, June 25, 2011

[Botany • 2005] กาฝากวงกลีบแดง | Tolypanthus pustulatusTolypanthus (Loranthaceae): A New Genus Record for Thailand and A New Species



ใบเรียงห่างๆ ช่อดอกแบบกระจุกสั้น ติดบนวงกลีบประดับ วงกลีบประดับมี 6-8 กลีบ เป็นสัน ติดกันประมาณกึ่งหนึ่งคล้ายรูประฆัง (ภาพ: ภูวัว หนองคาย)

กาฝากวงกลีบแดง (Tolypanthus pustulatus Barlow)

กาฝากพุ่ม สูงประมาณ 50 ซม. ลำต้นเกลี้ยง มีช่องอากาศกระจายห่างๆ ใบเรียงห่างๆ รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาว 9-11 ซม. ปลายใบแหลมหรือแหลมยาว โคนใบรูปลิ่มหรือเรียวสอบเป็นปีกจรดก้านใบ แผ่นใบค่อนข้างหนา สีเขียวด้านๆ ทั้งสองด้าน ก้านใบยาวประมาณ 1 ซม. ช่อดอกแบบกระจุกสั้น ติดบนวงกลีบประดับ ออกตามซอกใบ วงกลีบประดับมี 6-8 กลีบ เป็นสัน ติดกันประมาณกึ่งหนึ่งคล้ายรูประฆัง ยาว 1.5-2 ซม. สีแดงอมชมพู ปลายกลีบรูปสามเหลี่ยม ก้านช่อดอกยาว 0.2-0.4 ซม. ดอกย่อยมี 4-6 ดอก ติดที่โคนวงกลีบประดับ เกือบไร้ก้าน กลีบเลี้ยงมีขนหนาแน่น หลอดกลีบยาว 1.2-2 มม. กลีบบางขนาดเล็ก ยาวประมาณ 0.7 มม. กลีบดอกสีขาว มีแถบเป็นสันสีแดงอมชมพู ติดกันเป็นหลอดยาวประมาณ 2 ซม. ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ยาวประมาณ 1 ซม. พับงอ ผิวด้านนอกพองตั้งแต่ปลายกลีบจนถึงช่วงพับงอ เห็นชัดเจน (ซึ่งเป็นที่มาของชื่อชนิด pustulatus ที่แปลว่าเป็นตุ่ม) เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดบนหลอดกลีบ ยาวประมาณ 2/3 ของความยาวกลีบช่วงพับงอ ก้านเกสรเพศเมียเรียวยาว ยอดเกสรเป็นตุ่ม

กาฝากวงกลีบแดงเป็นพืชถิ่นเดียวของไทย พบเฉพาะที่ภูวัว จังหวัดหนองคาย เป็นกาฝากขึ้นบนต้นไม้ในวงศ์อบเชย (Lauraceae)


Abstract: The genus Tolypanthus (Loranthaceae ) is newly recorded for Thailand, comprising Tolypanthus lageniferus (Wight) Tieghem and a new species, T. pustulatus Barlow, which is described and illustrated.



Barlow, B. A. 2005. Tolypanthus (Loranthaceae): A New Genus Record for Thailand and A New Species. Thai Forest Bulletin (Bot.) 33: 1-7.: http://web3.dnp.go.th/botany/PDF/TFB/TFB33/TFB33_1.pdf