 |
| Kaempferia noctiflora var. thepthepae Noppornch. & Somnoo, in Nopporncharoenkul, Jenjittikul, Somnoo, Meewasana et Tanming, 2024. |
Taxonomic study of Kaempferia subgen. Protanthium (Zingiberaceae) is difficult due to a high degree of intraspecific morphological variation in several species and the implied morphological overlap among the currently recognized species. Herein, we clarify the taxonomic circumscription of K. noctiflora, a rare species endemic to Chiang Mai Province (N Thailand), by describing Kaempferia noctiflora var. thepthepae Noppornch. & Somnoo, var. nova. It differs from K. noctiflora var. noctiflora especially by the labellum colouration and flowering time. The diagnostic characters of this novel variety are discussed and compared with those of morphologically similar taxa. Images of the plants, habit and dissected flowers, and information on the phenology, distribution and ecology are provided. Kaempferia noctiflora var. noctiflora and var. thepthepae are considered Vulnerable and Endangered, respectively.
Nattapon Nopporncharoenkul, Thaya Jenjittikul, Thunchanok Somnoo, Jiraporn Meewasana, Wattana Tanming. 2024. Kaempferia noctiflora var. thepthepae (Zingiberaceae), A New Taxon from Thailand. Ann. Bot. Fennici. 61: 79–92. DOI: 10.5735/085.061.0112
“เปราะนพรัตน์” (K. noctiflora var. thepthepae Noppornch. & Somnoo) พืชเฉพาะถิ่นของไทยพันธุ์ใหม่ของโลก อยู่ในวงศ์ขิงข่า สกุลเปราะหอม สกุลย่อยดอกดิน (Protanthium) มีสถานะทางอนุกรมวิธานเป็น พันธุ์ (variety) ของเปราะชนิด “เปราะราตรี, เปราะใบม่วง” (Kaempferia noctiflora Noppornch. & Jenjitt.) พบเฉพาะ อ.ดอยสะเก็ด และ อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ เท่านั้น ผลงานการค้นพบได้ถูกตีพิมพ์ลงวารสาร Annales Botanici Fennici ฉบับที่ 61 เมื่อวันที่ 7 มี.ค. 2567
เปราะราตรี จัดจำแนกย่อยเป็น 2 พันธุ์ (variety) ตามช่วงเวลาการบานและสีของกลีบปากที่แตกต่างกัน
เปราะราตรี - Kaempferia noctiflora var. noctiflora
เปราะนพรัตน์ - K. noctiflora var. thepthepae Noppornch. & Somnoo.
รายงานการค้นพบโดย ทีมนักวิจัยจากองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ - NSM นำโดย ดร.ณัฐพล นพพรเจริญกุล นักวิชาการกองวิชาการพฤกษศาสตร์ สำนักวิชาการพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา NSM และ ผศ.ดร.ทยา เจนจิตติกุล ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล น.ส.ธัญชนก สมหนู นักศึกษาระดับปริญญาโท ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น น.ส.จิราภรณ์ มีวาสนา นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช และดร.วัฒนา ตันมิ่ง สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์
www.nsm.or.th/nsm/th/node/54772
