 |
| A. Dicharax omissus (gold plated); B. Dicharax pratatensis; C. Dicharax panhai sp. nov.; D. Dicharax pongrati sp. nov.; E. Dicharax notus; F. Dicharax burchi sp. nov.; G. Dicharax borealis sp. nov.; H. Dicharax cucullatus. in Jirapatrasilp, Páll-Gergely, Sutcharit & Tongkerd, 2021. DOI: 10.3897/zse.97.59143 |
Abstract
This study reviews the Dicharax species in Thailand. Altogether ten Dicharax species are reported, four of which are new to science and described herein. They are Dicharax borealis Jirapatrasilp & Páll-Gergely sp. nov., Dicharax burchi Jirapatrasilp & Páll-Gergely sp. nov., Dicharax panhai Jirapatrasilp & Páll-Gergely sp. nov. and Dicharax pongrati Jirapatrasilp & Tongkerd sp. nov. Alycaeus davisi Godwin-Austen, 1914 is regarded as a junior subjective synonym of Alycaeus cucullatus Theobald, 1870 (= D. cucullatus) based on a similar depressed-conical shell shape, a long sutural tube and a sharp swelling behind the peristome. Furthermore, the type locality of Alycaeus pratatensis Panha & Burch, 1997 (= D. pratatensis) had to be amended. Most important characters to distinguish Dicharax species are the general shell shape and relative lengths of teleoconch regions, whereas the spiral striation of R1, the shape of swelling of R3, the outer peristome crenulation and protrusion, and the exterior opercular sculpture show large intraspecific variability.
Key Words: Cyclophoroidea, Gastropoda, Mollusca, taxonomy
 |
| Figure 5. Living Dicharax specimens. A. Dicharax cucullatus, specimen CUMZ 7432 from Doi Inthanon, Chiang Mai Province; B. Dicharax notus, specimen CUMZ 7425 from Tham Luang Sa Koen, Nan Province. Both photographed in the laboratory. Not to scale. Photo: A. Pholyotha. |
|
| Figure 6. Synoptic view of the eight Dicharax taxa in Thailand. A. Dicharax omissus, specimen CUMZ 7426 (gold plated); B. Dicharax pratatensis, specimen CUMZ 7427; C. Dicharax panhai sp. nov., paratype CUMZ 7429/2; D. Dicharax pongrati sp. nov., paratype CUMZ 7430/2; E. Dicharax notus, specimen CUMZ 7425; F. Dicharax burchi sp. nov., paratype CUMZ 7428/2; G. Dicharax borealis sp. nov., paratype CUMZ 5072/2; H. Dicharax cucullatus, specimen CUMZ 7421. |
 |
| Figure 7. Close-up images of the aperture showing the operculum in situ. A, B. Dicharax notus, specimens CUMZ 7425; A. Without lamella; B. With elevated lamella; C. Dicharax pongrati sp. nov., paratype CUMZ 7430/2, without lamella, probably lost due to corrosion. |
Family Alycaeidae Blanford, 1864
Dicharax Kobelt & Möllendorff, 1900
Type species: Alycaeus hebes Benson, 1857,
by subsequent designation (Gude 1921: 236).
Dicharax cucullatus (Theobald, 1870)
Distribution: Shan State, Myanmar (Gude 1921), and Chiang Mai Province, Thailand.
Dicharax notus (Godwin-Austen, 1914)
Distribution: Shan State, Myanmar (Gude 1921), and Nan Province, Thailand.
Dicharax omissus (Godwin-Austen, 1914)
หอยคอคอดทรงกรวยต่ำ
Distribution: Border region between Thailand and Myanmar (Gude 1921), and Mae Hong Son Province, Thailand.
Dicharax pratatensis (Panha & Burch, 1997)
Distribution: Known only from Doi Chiang Dao, Chiang Mai Province, Thailand.
 |
| Figure 1. Geographical position of the type localities (white number in black circle) and other examined localities (black number in white circle) of Dicharax spp. in this study. No. 1: D. cucullatus, 2: D. notus, 3: D. omissus, 4: D. pratatensis, 5: D. borealis sp. nov., 6: D. burchi sp. nov., 7: D. panhai sp. nov., 8: D. pongrati sp. nov. The type localities of D. cucullatus and D. omissus (Shan States and Siam and Shan boundary, respectively) are general and not plotted in the figure. |
Dicharax borealis Jirapatrasilp & Páll-Gergely, sp. nov.
หอยคอคอดจิ๋วภาคเหนือ
Diagnosis: Shell medium-sized (SH up to 2.7 mm, SW up to 4.4 mm), depressed-conical. Spire ca. 1/6 of shell height. R1 with regular ribs; R2 twice longer than R3; R2 with ca. 72 ribs. R3 with very low, elongated swelling. Aperture oval. Inner peristome thickened, with three very shallow indentations, always without parieto-columellar indentation. Outer peristome expanded, not reflected. Umbilicus round.
Etymology: The specific epithet “borealis” refers to the occurrence of the new species from the northern mountain of Thailand.
Distribution: Known only from the type locality in Chiang Mai Province, Thailand.
Dicharax burchi Jirapatrasilp & Páll-Gergely, sp. nov.
หอยคอคอดจิ๋วเบิร์ช
Diagnosis: Shell small (SH up to 3.6 mm, SW up to 3.5 mm), conical. Spire ca. ½ of shell height. R1 with regular, strong ribs; R2 as long as R3; R2 with 36–43 ribs. R3 with either sharp and narrow or blunt and more elongated swelling in the middle of R3 or near aperture. Aperture round. Inner peristome blunt, slightly protruding. Outer peristome expanded (most conspicuously at the upper palatal position and near the umbilicus), reflected. Umbilicus partly or entirely covered by expanded outer peristome. Operculum multispiral.
Etymology: In honor of Prof. John B. Burch, a prominent American malacologist, who, together with Prof. S. Panha, extensively studied the taxonomy and systematics of micro land snails of Thailand.
Distribution: The new species is known from the type locality, Tham Phaya Nakharat, Khon Kaen Province, Northeastern Thailand. The other localities are Doi Chiang Dao, Chiang Mai Province and Ban Soppong, Mae Hong Son Province, Northern Thailand, and also from Shan State, Myanmar.
Dicharax panhai Jirapatrasilp & Páll-Gergely, sp. nov.
หอยคอคอดจิ๋วปัญหา, หอยคอคอดจิ๋วถํ้าพระธาตุ
Diagnosis: Shell small (SH up to 2.4 mm, SW up to 3.1 mm), depressed-conical with triangular dorsal side and widened, sigmoid last whorl. Spire ca. 1/3 of shell height. R1 with regular, thread-like ribs; R2 twice shorter than R3; R2 with ca. 18 ribs. R3 with blunt central swelling. Aperture round. Inner peristome thick, protruding. Outer peristome expanded, not reflected. Umbilicus elliptical.
Etymology: In honor of Prof. Somsak Panha, a prominent Thai malacologist and our beloved professor who initiated the taxonomic and systematic study of land snails and other terrestrial invertebrates in Thailand and surrounding areas of mainland Southeast Asia.
Distribution: The new species is known only from the type locality in Kanchanaburi Province, Thailand.
Dicharax pongrati Jirapatrasilp & Tongkerd, sp. nov.
หอยคอคอดจิ๋วพงษ์รัตน์
Diagnosis: Shell medium-sized (SH up to 2.3 mm, SW up to 4.4 mm), lenticular, depressed-conical. Spire ca. ¼ of shell height. R1 with regular, thread-like ribs; R2 three times longer than R3; R2 with ca. 76 ribs. R3 strongly reduced, without swelling. Aperture round. Inner peristome with two shallow indentations. Outer peristome expanded, slightly reflected. Umbilicus elliptical. Operculum multispiral, with or without elevated lamella.
Etymology: In honor of Pongrat Dumrongrojwattana, a Thai malacologist who has studied micro land snails of Thailand and was one of the collectors of this new species.
Distribution: The new species is known only from the type locality in Chiang Mai Province, Thailand.
Parin Jirapatrasilp, Barna Páll-Gergely, Chirasak Sutcharit and Piyoros Tongkerd. 2021.The Operculate Micro Land Snail Genus Dicharax Kobelt & Möllendorff, 1900 (Caenogastropoda, Alycaeidae) in Thailand, with Description of New Species. Zoosystematics and Evolution. 97(1): 1-20. DOI: 10.3897/zse.97.59143
หอยคอคอดจิ๋วชนิดใหม่ของโลกจากประเทศไทย
ทีมวิจัยของหน่วยปฏิบัติการวิจัยซิสเทแมติกส์ของสัตว์ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับนักวิจัยจาก Plant Protection Institute, Centre for Agricultural Research, Budapest ประเทศฮังการี ได้รายงานและบรรยายหอยคอคอดจิ๋วทั้งสิ้น 8 ชนิด ซึ่งเป็นชนิดใหม่ของโลก 4 ชนิด
1) 𝘋𝘪𝘤𝘩𝘢𝘳𝘢𝘹 𝘣𝘰𝘳𝘦𝘢𝘭𝘪𝘴 Jirapatrasilp & Páll-Gergely, 2021 หอยคอคอดจิ๋วภาคเหนือ พบที่ถ้ำบ้านหลวง ดอยอ่างขาง จังหวัดเชียงใหม่
2) 𝘋𝘪𝘤𝘩𝘢𝘳𝘢𝘹 𝘣𝘶𝘳𝘤𝘩𝘪 Jirapatrasilp & Páll-Gergely, 2021 หอยคอคอดจิ๋วเบิร์ช ตั้งชื่อเป็นเกียรติแด่ Prof. John B. Burch นักสังขวิทยาชาวอเมริกัน ผู้เชี่ยวชาญด้านหอยทากระดับโลกและร่วมกับ ศ. ดร.สมศักดิ์ ปัญหา ในการศึกษาวิจัยหอยทากจิ๋วในประเทศไทย พบที่ถ้ำพระยานาคราช จังหวัดขอนแก่น ดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน และรัฐฉาน ประเทศเมียนมา
3) 𝘋𝘪𝘤𝘩𝘢𝘳𝘢𝘹 𝘱𝘢𝘯𝘩𝘢𝘪 Jirapatrasilp & Páll-Gergely, 2021 หอยคอคอดจิ๋วปัญหา ตั้งชื่อเป็นเกียรติแด่ ศ. ดร.สมศักดิ์ ปัญหา ศาสตราจารย์วิจัยดีเด่นและราชบัณฑิต ผู้เชี่ยวชาญและริเริ่มการวิจัยหอยทากบกและสัตว์หน้าดินของเมืองไทย พบที่ถ้ำพระธาตุ จังหวัดกาญจนบุรี
4) 𝘋𝘪𝘤𝘩𝘢𝘳𝘢𝘹 𝘱𝘰𝘯𝘨𝘳𝘢𝘵𝘪 Jirapatrasilp & Tongkerd, 2021 หอยคอคอดจิ๋วพงษ์รัตน์ ตั้งชื่อเป็นเกียรติแด่ ผู้ช่วยศาสตราจารย์พงษ์รัตน์ ดำรงโรจน์วัฒนา อาจารย์ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา หนึ่งในผู้ค้นพบหอยคอคอดจิ๋วจากดอยเชียงดาว พบที่ดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
หอยคอคอดจิ๋วในสกุล 𝘋𝘪𝘤𝘩𝘢𝘳𝘢𝘹 เป็นหอยมีฝาปิดเปลือกขนาดระหว่าง 2-5 มิลลิเมตร ดำรงชีวิตอยู่ตามเขาหินปูน บางชนิดมีการกระจายจำกัดแค่แหล่งที่พบครั้งแรก ในขณะที่บางชนิดมีการกระจายได้กว้างในภูมิภาคอินโดจีน
โครงการวิจัยความหลากหลายทางชีวภาพของหอยทากบกอยู่ภายใต้การนำโดย ศ. ดร.สมศักดิ์ ปัญหา ผู้อำนวยการศูนย์ความเป็นเลิศด้านความหลากหลายทางชีวภาพและหัวหน้าหน่วยปฏิบัติการวิจัยซิสเทแมติกส์ของสัตว์ รศ. ดร.จิรศักดิ์ สุจริต และ ผศ. ดร.ปิโยรส ทองเกิด อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
